Kapituła Nagrody im. Marcina Króla wybrała pięć książek do finału pierwszej edycji Nagrody. To spośród nich w maju wyłoniona zostanie książka, której autor otrzyma 50 000 zł.

Ustanowiona w tym roku nagroda przez Fundację Batorego ma wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji i wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami. Marcin Król był filozofem polityki, historykiem idei oraz wieloletnim członkiem Rady Fundacji im. Stefana Batorego.

Wśród finalistów znajdują się twórczość Marka Cichockiego, Jana Tokarskiego, Rafała Matyi, Kacpra Pobłockiego i Piotra Witwickiego:

Marek Cichocki, Początek końca historii. Tradycje polityczne w XIX wieku, Państwowy Instytut Wydawniczy

Bohaterami książki Marka Cichockiego są nie tylko postacie takie, jak Adam Jerzy Czartoryski, Klemens von Metternich, Julian Ursyn Niemcewicz czy Alexis de Tocqueville, ale także ścierające się idee. Cichocki podejmuje dylematy i spory dziewiętnastowiecznych myślicieli, aby porozmawiać o współczesności i dogłębnie zrozumieć obecny czas przełomu. Tytułowy „początek końca historii” to więc tylko pretekst, by otworzyć dyskusję o kolejnym nowym początku.

Jan Tokarski, Czy liberalizm umarł?, Znak

Książka wyrasta z politycznego i społecznego kryzysu, który wymusza ponowne zdefiniowanie i samookreślenie różnych dróg refleksji o świecie. Tokarski broni sensowności kierunku liberalnego, ale już nie każdej drogi, którą liberałowie mogą wybrać i zaprasza do rozmowy w duchu Leszka Kołakowskiego i Marcina Króla, którzy chcieli prowokować spotkania konserwatystów, liberałów i socjalistów.

Rafał Matyja, Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością, Karakter

Matyja rozumie potrzebę wielkich narracji, mitów, emocji, ale widząc ich niszczycielskie dla wspólnoty politycznej skutki przedstawia coś, co łączy, bo nie dotyczy sporu klasyków i romantyków, romantyków i pozytywistów, endeków i sanatorów, PiS-owców i anty-PiS-owców. Łączy ich, przynajmniej potencjalnie, chęć życia w dobrze urządzonej codzienności przyzwoicie działających instytucji i usług publicznych.

Kacper Pobłocki, Chamstwo, Wydawnictwo Czarne

W świecie idei nie ma nic bardziej politycznego niż praca nad pamięcią zbiorową – interpretacją polskich zmagań z historią poprzez literaturę. Kacper Pobłocki rzuca nowe światło na zmitologizowaną opowieść o czasach Rzeczpospolitej szlacheckiej. Nie boi się stawiać trudnych pytań dotyczących chłopskiego niewolnictwa, obrazowo ukazuje krwawą przemoc panów i odważnie kreśli historię polskiego patriarchatu, dowodząc, że w tym splocie klasowych podziałów, okrucieństwa i wyzysku zaklęta jest nasza „ojczyzna pańszczyzna”.

Piotr Witwicki, Znikająca Polska, Zysk i S-ka

Książka to osobiste świadectwo transformacji demokratycznej w rodzinnym mieście Piotra Witwickiego – Włocławku. Transformacja ta w polskiej debacie publicznej jest przedstawiana w sposób dość uproszczony, albo jako pasmo sukcesów, albo jako pasmo złych, neoliberalnych decyzji, prowadzących do zbiorowej traumy. Piotr Witwicki napisał książkę o charakterze ideowym, prezentując przemiany lat 90. z punktu widzenia pokolenia „dzieci transformacji”.

Książki zostały wybrane spośród tytułów nominowanych do Nagrody przez grono osób zaproszonych przez Zarząd Fundacji Batorego. Wśród nich znaleźli się: dr Magdalena Baran (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Liberté!), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), dr hab. Monika Bobako (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), dr Elżbieta Ciżewska-Martyńska (Uniwersytet Warszawski), dr hab. Michał Krzykawski (Uniwersytet Śląski w Katowicach), prof. dr hab. Leszek T. Koczanowicz (Uniwersytet SWPS), prof. dr hab. Małgorzata Kowalska (Uniwersytet w Białymstoku), Małgorzata Łukasiewicz (tłumaczka tekstów literackich i filozoficznych, eseistka, krytyczka literacka), Wojciech Przybylski (Res Publica Nowa), Michał Sutowski (Krytyka Polityczna), dr hab. Karolina Wigura (Uniwersytet Warszawski, Kultura Liberalna), dr hab. Artur Wołek (Akademia Ignatianum w Krakowie).

O tym, która z pięciu nominowanych prac otrzyma główną nagrodę zadecyduje w maju Kapituła złożona m.in. z prof. Andrzeja Rycharda (przewodniczący) i Olgi Tokarczuk.