Zmiany w słowackich mediach publicznych uchwalone przez rząd. Teraz trafią do parlamentu.

Uchwalenie ustawy potwierdziła na konferencji prasowej po wyjazdowym posiedzeniu rządu w środę, 24 kwietnia minister kultury Martina Simkovicova. Podczas niej kilkukrotnie na pytania dziennikarzy mediów publicznych odpowiadała, że obecnie media publiczne nie są obiektywne i wprowadzają widzów w błąd. Stwierdziła także, że „trzeba uporządkować aktywizm polityczny, który się zasiedział w mediach”.

Według badań opinii publicznej, RTVS ma jednak najwyższe wskaźniki w przekazywaniu obiektywnych informacji.  Stąd nie brakuje opinii, że słowacka koalicja rządząca chce mieć pieczę nad mediami publicznymi, by móc rozpowszechniać swój przekaz medialny.

Ustawa trafi teraz do Rady Narodowej, ale nie będzie procedowana szybką ścieżką. Premier Robert Fico zaznaczył, że chce, by ustawa była uchwalona jeszcze przed latem tego roku. Stwierdził, że głównym argumentem za zmianami jest to, że telewizja publiczna jest obecnie w permanentnym stanie wojny z rządem, a także nie zapewnia obiektywnej informacji obywatelom.

The #government has approved the Slovak Television and Radio Act (STVR). The Slovak Radio and Television (RTVS) will cease to exist with the approval of the act in the Parliament, which will also bring an end to the current director general of RTVS. #slovakia #mediafreedom #rtvs pic.twitter.com/JbbAUkNOxL

— Radio Slovakia Int. (@RSI_English) April 24, 2024

W ramach projektu RTVS zmienia się w STVR (Słowacka Telewizja i Radio). To zmiana względem pierwotnych założeń, które promowały nazwę STaR.  Dziennikarze RTVS zapowiedzieli „Czarny Czwartek” w dniu 25 kwietnia. Będą wtedy ubrani na czarno, by zaprotestować przeciwko planowanym zmianom w instytucji.

An initiative of RTVS employees will organize a Black Thursday. They will wear black to express protest against the plans of government to abolish the institution and replace it, changing the management and introducing more political control. #rtvs #slovakia #mediafreedom pic.twitter.com/Dr71uss9ap

— Radio Slovakia Int. (@RSI_English) April 24, 2024

Założenia projektu ustawy

Według wnioskodawcy, istnienie jednej instytucji nie przekreśla istnienia telewizji i radia jako osobnych tworów. Zwracają oni uwagę także na potrzebę zwiększenia obiektywizmu w mediach publicznych. Są także uwagi polityczne co do obecnej degradacji nazwy do tego, że to są media Słowacji, a nie słowackie.

W nowej radzie nadzorczej ma zasiadać czterech przedstawicieli ministerstwa kultury i pięciu wybieranych przez parlament (po jednym w zakresie telewizji, radia, finansów i kultury). Członkowie będą wybierani na sześcioletnie kadencje. Dotychczasowy dyrektor generalny i Rada RTVS mają mieć wygaszone kadencje z dniem wejścia w życie nowego prawa. Przepis ten jest podobny do wprowadzonego w „małej ustawie medialnej” w 2015 roku przez Prawo i Sprawiedliwość, którą przegłosowały Sejm i Senat.  Nowy dyrektor będzie wybierany przez radę nadzorczą na podstawie rekomendacji kandydatów przez komisję kultury słowackiego parlamentu.

Z RTVS bude STVR, ředitel skončí. Ficova vláda schválila pozměněný návrh změn veřejnoprávních médií. https://t.co/qOzoD25BEN

— Filip Harzer (@HarzerF) April 24, 2024

Powstanie również komisja etyki składająca się z dziewięciu członków. Będzie ich mógł nominować między innymi słowackie organizacje kościelne oraz Macierz Słowacka. Nie będzie jednak w jej ramach miejsca dla przedstawicieli nauki i środowisk akademickich, co budzi wątpliwości części ekspertów. Ustawa obliguje wszystkie kanały telewizyjne i radiowe należące do nadawcy do emisji hymnu państwowego między 23:30 a 0:30. Obecnie obowiązujące prawo nie precyzuje dokładnie, które z nich mają go emitować.  Finansowanie mediów publicznych z budżetu państwa pozostanie bez zmian.

Kiedy powstała RTVS?

RTVS (Radio I Telewizja Słowacji) powstała 1 stycznia 2011 roku jako połączenie istniejących instytucji Słowackiej telewizji i Słowackiego radia; nowa identyfikacja wizualna zadebiutowała jednak dopiero rok później. Spółkę powołał wówczas do życia również rząd Roberta Fico z bardzo podobną argumentacją. Ówczesny słowacki prezydent Ivan Gasparović wetował ustawę dwukrotnie, ale za każdym razem parlament ją przegłosowywał ponownie.  RTVS nadaje obecnie 9 kanałów radiowych  i 4 telewizyjne. Z końcem czerwca 2023 roku wycofano opłatę abonamentową na rzecz finansowania mediów z budżetu państwa oraz z reklam.